Home Nieuws Ritalin gebruikers zonder recept onbewust van risico’s

Ritalin gebruikers zonder recept onbewust van risico’s

Het oneigenlijk gebruik van Ritalin, dus zonder voorschrift van een arts, lijkt vooral hoog te liggen onder studerende en uitgaande jongeren. Harde en eenduidige cijfers ontbreken echter, net als voorlichting over de ongewenste effecten. In de factsheet Ritalin zijn de beschikbare feiten en cijfers gebundeld, aangevuld met inzichten uit de praktijk.

Ritalin is de meest bekende merknaam van een medicijn dat door artsen wordt voorgeschreven bij ADHD en narcolepsie. De werkzame stof van dit medicijn is methylfenidaat. In de afgelopen jaren verschenen er regelmatig berichten die suggereerden dat het oneigenlijk gebruik van Ritalin toeneemt. Maar klopt dat wel?

Er zijn in Nederland wel cijfers over het gebruik van Ritalin in verschillende groepen, maar meestal wordt niet uitgevraagd of de middelen op recept of ‘oneigenlijk’ gebruikt worden. Dat gebeurde wel in een Belgisch onderzoek onder studenten, waar het oneigenlijk ooit-gebruik op 8,5% lag. Ook in het Grote Uitgaansonderzoek werd dit uitgevraagd. Daaruit bleek dat het laatste jaar oneigenlijk gebruik 10% was.

Oneigenlijk gebruik en ongewenste effecten
Studenten gebruiken Ritalin zonder voorschrift om beter te kunnen studeren. Uitgaanders gebruiken het om langer door te kunnen feesten. Of het gebruik ook daadwerkelijk zorgt voor de gewenste effecten is lastig zeggen. Onderzoeken hiernaar zijn schaars en laten wisselende resultaten zien. In een zelf gerapporteerde studie komen ongewenste effecten zoals hartkloppingen, slaapproblemen en verminderde eetlust naar voren. Deze ongewenste effecten worden ook ervaren bij het gebruik op voorschrift en staan in de bijsluiter van het medicijn.

Preventie en voorlichting
Er wordt in Nederland weinig onderzoek gedaan naar oneigenlijk gebruik van studieprestatie verhogende middelen. Duidelijk is wel dat mensen die zonder voorschrift Ritalin of andere middelen gebruiken, zich veelal niet bewust lijken van de mogelijke risico’s. Zij zien het gebruik als veilig, omdat ze worden voorgeschreven aan mensen met ADHD.

De vermeende stijging van oneigenlijk gebruik zou gerelateerd zijn aan de huidige druk op studenten om te presteren, overeenkomstig een onderzoek onder geneeskundestudenten in België. Mogelijke ingangen om het oneigenlijk gebruik van studie-prestatieverhogende middelen te verminderen zijn het ontkrachten van onrealistische verwachtingen over de effecten van Ritalin, stresspreventie en inzetten op het verminderen van de ervaren prestatiedruk door studenten.

Trimbos-instituut, 2019