De Opiumwet verbiedt het bezit, de handel, de verkoop, het vervoer, de vervaardiging etc. van de onder de wet vallende middelen. Gebruik op zichzelf is niet strafbaar. De Opiumwet bestaat uit twee lijsten:
Lijst 1: drugs met een onaanvaardbaar risico voor de gezondheid (harddrugs). Bijvoorbeeld: cocaïne, XTC, amfetamine, LSD, heroïne. Lijst 2: drugs die in mindere mate schadelijk zijn voor de gezondheid (softdrugs). Bijvoorbeeld: hasj en wiet en hallucinogene paddenstoelen.
Daarnaast staan NPS niet op de Opiumlijst (4-FA staat inmiddels op de Opiumlijst vanaf 25 mei). Gebruik, bezit, handel en productie van deze middelen zijn op dit moment legaal. Gebruikers van NPS kunnen er niet van uit gaan dat ze hoe dan ook veilig zijn voor aanhoudingen, verdenkingen en andere problemen. Als men bijvoorbeeld naar een festival gaat en er wordt een zakje met wit poeder aangetroffen, dan is dat natuurlijk wel erg verdacht voor de beveiliger. Ze zullen er van uitgaan dat het illegaal is en daar naar handelen met alle gevolgen van dien (toegang ontzeggen, de politie kan erbij gehaald worden etc.). Lachgas valt onder de Warenwet.