Uit Het Grote Uitgaansonderzoek (HGU) 2020 blijkt dat het gebruik van ketamine onder uitgaanders is toegenomen vergeleken met 2016. Veel ketaminegebruikers rapporteren ongewenste effecten, waaronder blaasproblemen. Lachgasgebruikers zeggen last te hebben van gevoelloosheid in hun handen of voeten. Volgens een groot deel van de uitgaanders is het gebruik van ecstasy meer geaccepteerd dan vijf jaar geleden. Vier op de tien cocaïnegebruikers zou zijn of haar gebruik willen verminderen, en bijna een derde wil stoppen.
Dit zijn enkele resultaten uit Het Grote Uitgaansonderzoek 2020, gebaseerd op een steekproef van 4824 jongeren en jongvolwassenen van 16 tot en met 35 jaar die in het jaar voorafgaand aan de coronacrisis (medio maart 2020) ten minste één keer een club of festival hebben bezocht. Zij zijn in april en mei 2020 online geworven via sociale media kanalen zoals Facebook, waar uitgaanders zich veelal informeren over uitgaan en feesten.
Dit Groot Uitgaansonderzoek 2020 brengt de situatie in kaart zoals deze voor de coronacrisis was. In een vervolgonderzoek is nagegaan wat de invloed van de coronacrisis is op het middelengebruik en uitgaansgedrag. Lees meer over dit vervolgonderzoek in ‘Nieuwe cijfers uitgaan en middelengebruik tijdens coronapandemie‘.
Veranderingen in drugsgebruik
Voor de meeste middelen verschilt het percentage gebruikers in Het Grote Uitgaansonderzoek 2020 weinig van dat in 2016. Wel is het percentage gebruikers van ketamine en 2C-B toegenomen In 2020 gebruikte 22% in het jaar voorafgaand aan de coronacrisis ketamine, in 2016 was dit 12%. Het gebruik van 2C-B steeg van 9,5% naar 14,8%. Het gebruik van 4-FA (5% in het afgelopen jaar) is juist flink gedaald vergeleken met het uitgaansonderzoek in 2016 (25%), maar het middel is niet helemaal verdwenen.
Nieuw in de ranglijst van drugs is 3-MMC. In 2020 had 8,9% van de respondenten dit middel gebruikt. De prevalentie laat zien dat 3-MMC nog geen mainstream drug is, maar het gebruik ligt wel hoger dan een aantal andere Nieuwe Psychoactieve Stoffen (NPS), zoals 4-MMC, 4-FA en 6-APB.
Alcohol en roken
Fors alcohol drinken blijft ook in 2020 de norm: tijdens het uitgaan gemiddeld 8 glazen voor mannen en ruim 5 glazen voor vrouwen. Voorafgaand aan het uitgaan komen daar nog ruim 6 tot 7 glazen voor mannen en 5 voor vrouwen bij.
Onder uitgaanders wordt ook flink gerookt, al lijkt een groot deel een ‘gelegenheidsroker’. Zestig procent had ten minste éen keer in het afgelopen jaar gerookt en 23% rookte dagelijks. Ongeveer een op de drie rokende uitgaanders stak niet vaker dan eens er maand een sigaret op. Op uitgaansdagen roken de respondenten flink meer dan op dagen dat zij niet uitgaan: respectievelijk gemiddeld 11,5 sigaretten versus 7,6 sigaretten.
Acceptatie van middelengebruik
Er wordt vaak over normalisering van middelengebruik gesproken in de context van het uitgaansleven. De resultaten van Het Grote Uitgaansonderzoek 2020 laten zien dat de meerderheid van de uitgaanders van mening is dat het gebruik van ecstasy tegenwoordig (veel) meer is geaccepteerd dan 5 jaar geleden (83%). Voor cocaïne ligt dit percentage lager (47%), maar is toch opvallend hoog. Deze toename betekent niet dat de uitgaanders denken dat deze middelen in de Nederlandse samenleving zijn geaccepteerd: slechts 2% denkt dat dit voor cocaïne het geval is en voor ecstasy is dat 15%.
Als het gaat om gebruik van ecstasy onder uitgaanders dan denkt 41% van de respondenten dat dit geaccepteerd is.
Stoppen en minderen met drugsgebruik
Een deel van de uitgaanders geeft aan het gebruik van alcohol, drugs en tabak te willen veranderen. Voor de ene drug was dit meer dan voor de andere drug. Voor zowel de intentie om te stoppen of te minderen waren de percentages het hoogst onder gebruikers van tabak, respectievelijk 50,4% en 55,8%. Daarnaast gaven vier op de tien cocaïnegebruikers aan dat ze zouden willen minderen (40%), en ongeveer een derde deel zou willen stoppen (34%). Voor ecstasy lagen de percentages veel lager, 13% wil minderen en 5% zou willen stoppen. Ook willen weinig uitgaanders stoppen met alcohol (3,6%), maar wel een groter deel wil minderen (33,6%).
Negatieve effecten van lachgas en ketamine
Het gebruik van lachgas kan tot ernstige gezondheidsschade leiden, zoals afgelopen jaren duidelijk is geworden. In deze studie gaf maar liefst 41% van de lachgasgebruikers aan soms of vaak last te hebben van tintelingen of gevoelloosheid in de handen of voeten (tijdens of kort na het gebruik). Dit kunnen (vroege) symptomen zijn van neurotoxiciteit, veroorzaakt door een tekort aan vitamine B12. Daarnaast gaf 7% aan last te hebben van ‘craving’ (het verlangen om opnieuw te gebruiken), een symptoom dat kan duiden op verslaving.
Het Grote Uitgaansonderzoek is het eerste onderzoek dat laat zien hoe vaak negatieve effecten onder Nederlandse ketaminegebruikers voorkomen. Een kwart van hen had soms of vaak last van misselijkheid, een kwart had last van hallucinaties en de helft (50%) gaf verwardheid aan als gevolg van ketaminegebruik. Ook gaf ook bijna een kwart aan last te hebben van blaasproblemen.
Kenmerken deelnemers onderzoek
De 4824 deelnemers aan het onderzoek waren afkomstig uit alle provincies, vier op de tien woonde bij de ouders, 51% was tussen de 20 en 24 jaar oud en het merendeel (70%) volgde een HBO of universitaire opleiding of had deze afgerond. Ruim de helft van de respondenten (64%) bezocht ten minste maandelijks een club of discotheek, een derde (33%) ging minimaal eens per maand naar een party of festival.
Lees meer in de rapportage van Het Grote Uitgaansonderzoek 2020.
Invloed van de coronacrisis op het middelengebruik onder uitgaanders
In een extra meting van Het Grote Uitgaansonderzoek in september en oktober 2020 is de invloed van de coronapandemie op uitgaanders in kaart gebracht. Hierbij zijn uitgaanders ondervraagd over hun uitgaansgedrag en hun middelengebruik, maar ook hun psychische gezondheid en ervaren negatieve effecten van middelengebruik tijdens de coronapandemie. Daarnaast is een factsheet opgesteld om preventieprofessionals te informeren over de veranderende risico’s van middelengebruik tijdens de coronapandemie en daarna.
Uitgaansgedrag en middelengebruik tijdens de coronapandemie van maart tot september 2020
Trimbos-instituut, 2021