De afgelopen jaren is er bijzonder veel te doen geweest over lachgas. In het nieuws zijn verschillende voorbeelden voorbij gekomen van mensen die zeer grote hoeveelheden lachgaspatronen per dag/week hebben gebruikt en kampen met de gevolgen van zenuwschade (als gevolg van vitamine B12 tekort). Maar hoe vaak komt dit voor en hoe ernstig zijn de gevolgen?
Tintelingen in handen en voeten
Lachgas wordt veel gebruikt, door verschillende groepen. Sommige groepen zijn gevoeliger voor de schadelijk effecgten. Het gaat dan om jonge en onervaren personen, vrouwen in de vruchtbare leeftijd en mensen met een laag vitamine B12-niveau, zoals vegetariërs en veganisten. Mensen kunnen allerlei klachten krijgen zoals hoofdpijn, duizeligheid en tintelingen in handen en voeten. Tintelingen en een doof gevoel in armen en benen zijn een alarmsignaal om direct te stoppen met gebruik. Zenuwschade na veel/vaak lachgasgebruik komt helaas steeds meer voor. Ook spraken Brandwondencentra van ernstige vrieswonden. Gebruikers die ballonnen vullen met een grote lachgastank, klemden die tussen de benen en kregen door onoplettendheid levenslange littekens.
Risicotaxatie lachgas
Eind 2019 verscheen een nieuwe risicotaxatie over lachgas door het CAM (Coördinatiepunt Assessment en Monitoring nieuwe drugs). Daar werden de werking en risico’s beschreven.
Directe risico’s en de effecten op lange termijn
- Je kunt bevriezingsverschijnselen aan je handen en vingers krijgen. Maar ook aan benen bij het vullen van ballonnen, of zelfs aan mond en/of longen bij directe inademing vanuit de spuitfles.
- Ook komen duizeligheid en flauwvallen vaak voor. Soms letsel (denk aan het breken van polsen, benen etc.) doordat mensen vallen onder invloed van lachgas.
- Een op de drie gebruikers heeft klachten zoals hoofdpijn, duizeligheid en tintelingen in handen en voeten. Deze mensen hebben vijf tot tien ballonnen gebruikt.
- Lachgas kan verslavend zijn. Je hebt het idee dat je niet meer zonder kunt en je wilt dan telkens weer lachgas gebruiken. Dit wordt craving genoemd. Ook wen je aan de effecten waardoor je steeds meer nodig hebt. Ook komt craving voor (de drang om te gebruiken). Hoe vaker je gebruikt hoe meer kans op craving en gewenning.
- Bij veel en vaak gebruik kan er een tekort aan vitamine B12 ontstaan. Je kunt dan ernstige klachten krijgen zoals zenuwschade en uitval- of verlammingsverschijnselen. Meestal kunnen dokters deze schade behandelen met vitaminesupplementen en fysiotherapie. Maar soms ook niet. Deze patiënten blijven last houden van spierzwakte, verminderde balans, verminderde conditie en sensibiliteitsstoornissen (bijvoorbeeld tintelingen, een dof gevoel of koud gevoel in handen en/of voeten). In zeldzame gevallen belanden patienten in een rolstoel.
Waarom is er dan geen schade door lachgas bij medische ingrepen?
- Aan medisch lachgas wordt altijd zuurstof toegevoegd. Hierdoor krijgen je hersenen altijd zuurstof.
- Bij een medische ingreep wordt niet veel lachgas gebruikt. In ieder geval veel minder dan de extreme hoeveelheden die acute neurologische schade veroorzaken.
- Het gaat meestal om een eenmalige operatie. Er is dus geen sprake van chronisch gebruik.
- Als lachgas wel langdurig (2-4 uur lang) wordt toegediend, krijgen patienten wel klachten: versnelling van de ademhaling en hartslag, hartritmestoornissen, verhoogde bloeddruk, acuut hartfalen, pupilverwijding, extreem zweten en soms spontane spiersamentrekking.
Andere narcosemiddelen zijn meer geschikt
Dus ook in de medische wereld is men (via uitgebreid wetenschappelijk onderzoek) bekend met de mogelijke gevaren van lachgas. Tegenwoordig maakt men bij langere ingrepen gebruik van andere narcosemiddelen. Bij kortdurende ingrepen (tandarts) wordt nog wel lachgas gebruikt.