Ja, op dit moment zijn gebruik, bezit, handel en productie van sommige designerdrugs legaal. Maar niet allemaal. Want er is een designerdrugswet die bepaalde stofgroepen verbiedt. Deze wet is ingegaan op 1 juli 2025. In dit artikel leggen we je uit hoe het precies zit.
Wat zijn NPS?
NPS worden ook wel research chemicals, designerdrugs, RC’s of legal highs genoemd. Het gaat om stoffen met een psychoactieve werking die pas sinds kort op de drugsmarkt verschijnen of worden gebruikt. Het kan gaan om een stof die al lang geleden voor het eerst is gemaakt is, maar ook om stoffen die eerder zijn ontwikkeld, bijvoorbeeld 2C-B. De meeste designer drugs verdwijnen weer snel van de markt, maar sommigen zijn ‘blijvertjes’, zoals 4-FA, 2C-B en 3-MMC en 4-MMC. Ook synthetische cannabinoïden vallen hier onder. Andere (iets) minder bekende voorbeelden zijn: 4-FMA, 6-APB (Benzo Fury), 2-MMC, 3-CMC, 4-CMC, DOC en O-DSMT.
Legaal = niet veilig!
Dat een middel legaal is, betekent niet dat je deze veilig kan gebruiken. Er is heel weinig bekend over de risico’s van deze middelen. Je bent dus echt je eigen proefkonijn.
NPS wetgeving
Op 1 juli 2025 in de NPS wetgeving ingegaan, de zogenaamde designerdrugs wet. Met dit verbod vallen hele stofgroepen met dezelfde chemische structuur onder de Opiumwet op een nieuwe lijst IA. Deze lijst bestaat uit een aantal stofgroepen waarvan de chemische structuur is afgeleid van middelen die op lijst I van de Opiumwet staan. De soorten stofgroepen die hieronder vallen zijn:
- Stoffen afgeleid van 4-aminopiperidin (waaronder cathinonen zoals 2-MMC, 3-MMC, 3CMC etc.)
- Stoffen afgeleid van 2-fenylethylamine (fentanylachtige stoffen)
- Synthetische cannabinoïden.
- Bekijk hier de hele lijst van verboden NPS.
Designer benzo’s
- Een heel aantal designerdrugs vallen (nog) niet onder de NPS wetgeving. Dit zijn de zogenaamde Research Chemical Benzo’s en de opioïde-achtige pijnstillers. Deze middelen zijn zeer gevaarlijk om te gebruiken, lees ook “Vermoedelijk meerdere mensen overleden na aankoop bij Funcaps“. De sterkte en samenstelling van deze middelen zijn vaak onbekend. Daardoor weet je niet goed wat je binnenkrijgt en wat het met je doet. Ook weten we weinig over de risico’s op korte- en lange termijn.
Risicobeoordeling van drugs
- Op dit moment komt een stof/drug op de Opiumlijst, als blijkt dat deze stof grote gezondheidsrisico’s geeft. Dat moet eerst onderzocht worden met een risicobeoordeling. Hierdoor kunnen drugsproducenten snel een sterk vergelijkbare drug maken. Met een, net iets andere samenstelling, waardoor die nieuwe drug legaal op de markt kan komen. Goed voorbeeld is het bewezen schadelijke 3-MMC (ook wel “poes of miauw” genoemd) dat is opgevolgd door 2-MMC. Daar is nu een eind aangekomen door de NPS-wetgeving. Andere designerdrugs zijn nog makkelijk en legaal te verkrijgen. Hierdoor kun je denken dat het gaat om niet zo schadelijke middelen gaat. Maar dat klopt dus niet.
De warenwet
Veel designerdrugs staan dus niet in de Opiumwet, maar vallen onder de Warenwet. Deze wet gaat over allerlei producten, van voedsel en dranken tot cosmetica, speelgoed en elektronica. Designerdrugs worden dan verkocht als cd-reiniger of plantenvoeding. Op de verpakkingen staan vaak teksten als: “Niet voor menselijke consumptie”. Ook al weten verkopers heus wel waarvoor mensen het gebruiken. Op die manier is de verkoop van het product legaal. Een stof kan dus onder de Warenwet vallen terwijl het gebruiken ervan wel gezondheidsschade kan geven. De naleving van de Warenwet gebeurt door de Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA).
Geneesmiddelenwet
Tot een tijd terug kon ook de Geneesmiddelenwet van toepassing zijn voor verschillende drugs (zoals lachgas). Maar in juli 2014 heeft het Europese hof bepaald dat de Geneesmiddelenwet alleen gebruikt mag worden bij stoffen die ook werkelijk genezen of een positief effect hebben op het lichaam. NPS hebben in theorie geen genezende werking en vallen dus ook niet onder de Geneesmiddelenwet. Ketamine valt er bijvoorbeeld wel onder.
Tot slot
Op dit moment is gebruik, bezit, handel en productie van een aantal NPS nog legaal. Als je naar een festival gaat en er wordt een zakje met wit poeder bij je gevonden, dan is dat natuurlijk wel erg verdacht. De beveiligers zullen er van uitgaan dat het illegaal is en je bijvoorbeeld de toegang tot het feest ontzeggen. Of de politie kan erbij gehaald worden.