Ja, op dit moment zijn gebruik, bezit, handel en productie van designerdrugs legaal.
Wat zijn NPS?
NPS worden ook wel research chemicals, designerdrugs, RC’s of legal highs genoemd. Het gaat om stoffen met een psychoactieve werking die pas sinds kort op de drugsmarkt verschijnen of worden gebruikt. Het kan gaan om een stof die al lang geleden voor het eerst is gemaakt is, maar ook om stoffen die eerder zijn ontwikkeld, bijvoorbeeld 2C-B. De meeste designer drugs verdwijnen weer snel van de markt, maar sommigen zijn ‘blijvertjes’, zoals 4-FA, 2C-B en 3-MMC en 4-MMC. Ook synthetische cannabinoïden vallen hier onder. Andere (iets) minder bekende voorbeelden zijn: 4-FMA, 6-APB (Benzo Fury), 2-MMC, 3-CMC, 4-CMC, DOC en O-DSMT.
Opiumwet of warenwet?
In Nederland is er de Opiumwet die bepaalt welke drugs verboden zijn. Staat een drug niet op lijst I of II van de Opiumwet, dan zijn er een aantal andere wetten die van toepassing kunnen zijn. NPS verschijnen regelmatig op de (Europese) drugsmarkt. Qua werking zijn ze vaak vergelijkbaar zijn met de ‘traditionele’ illegale drugs (zoals XTC), maar ze vallen (nog) niet onder de drugswetgeving. De warenwet gaat over voedingsmiddelen en allerlei producten. Designerdrugs worden dan verkocht als cd-reiniger of plantenvoeding. Op de verpakkingen staan vaak teksten als: “Niet voor menselijke consumptie”. Ook al weten verkopers heus wel waarvoor mensen het gebruiken. Op die manier is de verkoop van het product legaal. Een stof kan dus onder de Warenwet vallen terwijl het bij consumptie gezondheidsschade kan opleveren. Lachgas valt bijvoorbeeld onder de warenwet. De naleving van de Warenwet gebeurt door de Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA).
Geneesmiddelenwet
Tot een tijd terug kon ook de Geneesmiddelenwet van toepassing zijn voor verschillende drugs (zoals lachgas). Maar in juli 2014 heeft het Europese hof bepaald dat de Geneesmiddelenwet alleen gebruikt mag worden bij stoffen die ook werkelijk genezen of een positief effect hebben op het lichaam. NPS hebben in theorie geen genezende werking en vallen dus ook niet onder de Geneesmiddelenwet. Ketamine valt er bijvoorbeeld wel onder.
NPS naar lijst I of II
Daarnaast worden er geregeld NPS op de Opiumlijst geplaatst. Op 1 juli 2015 zijn op de Opiumlijst geplaatst: 251-NBOMe, 4-4’DMAR, 5-IT, AH-7921, MDPV, methoxetamine en MT-45. En in 2017: 4-FA, 25B-NBOMe, 25C-NBOMe, JWH-018, AM-2201 en methylon. Op 28 oktober 2021 werd 3-MMC aan lijst II toegevoegd en in april 2024 verhuisde deze naar lijst I. In 2023 werd ook 3-CMC verboden. De lijst van middelen op de Opiumwet kun je hier vinden.
NPS wetgeving in de maak
De overheid is bezig met een wet waarbij in één keer een aantal stofgroepen worden verboden. Dan zouden nieuwe varianten op 3-MMC al meteen verboden zijn. Met deze wet wordt de Opiumwet gewijzigd door aan de bestaande lijsten I en II een lijst IA toe te voegen. Deze lijst IA bevat een aantal stofgroepen waarvan de chemische structuur is afgeleid van middelen die op lijst I van de Opiumwet staan. Deze wet is gereed en de invoering (implementatie) staat gepland voor 2024. De soorten die hieronder gaan vallen zijn:
- stoffen afgeleid van 2-fenylethylamine,4-FA
- synthetische cannabinoïden,
- stoffen afgeleid van 4-aminopiperidin.
Tot slot
Op dit moment is gebruik, bezit, handel en productie van NPS legaal. Als je naar een festival gaat en er wordt een zakje met wit poeder bij je gevonden, dan is dat natuurlijk wel erg verdacht. De beveiligers zullen er van uitgaan dat het illegaal is en je bijvoorbeeld de toegang tot het feest ontzeggen. Of de politie kan erbij gehaald worden.
Bronnen:
- Openbaar Ministerie
- InfoCuria – Case-law of the Court of Justice
- Drugsinfoteam
- Uitspraak Europese Hof 10 juli 2014
- Nu.nl “Wat zijn designerdrugs en waarom wil het kabinet een verbod” 14 september 2021